3. ЛЕКСИКА-ГРАММАТИКАЛЫК МАТЕРИАЛДАРДЫ ӨЗДӨШҮРҮҮ
Кызматчы сөздөрдү кайталоо
Кызматчы сөздөр сүйлөмдөгү сөз менен сөздү, бир өңчөй мүчөлөрдү, татаал сүйлөмдүн тутумундагы жөнөкөй сүйлөмдөрдү байланыштырат.
Байламталар (союзы) жана – и; бирок –но; анткени – поэтому; себеби – по причине; эгер, эгерде – если; ошондуктан – поэтому; же – или; менен – и; да – и. Жандоочтор (послелоги) менен – с; үчүн – для, за, из-за; аркылуу – через; тууралуу, жөнүндө – о, об; сыяктуу, сымал – подобно, похож, похоже; сайын – каждый; боюнча, бою – по, весь; чейин, дейре – до; караганда – по сравнению, в сравнении, карай, карата – к, по направдению, в сторону; кийин, соң, ары – после; башка – кроме; мурун, мурда – раньше. Бөлүкчөлөр (частицы) гана, эле; эң – самый; өтө – слишком; абдан – очень; ушунчалык – настолько; аябай – очень; эбегейсиз; да – и; дагы – тоже; деле –и тоже, также; го, бейм, белем, имиш – можно, кажется, видимо, якобы, будто бы; эч – ни; эмес – не; жок – нет; такыр, таптакыр, түк – никогда, никак, совершенно, абсолютно не; ээ?, ыя?, ии? – не?, ну что?, а?; албетте – конечно; ооба – да; сөзсүз – безусловно. |
а) Сүйлөмдөрдөгү көп чекиттин ордуна мааниси жагынан туура келген кызматчы сөздөрдү койгула.
1. Актан Тилек комуз ийримине барышат.
2. Ал үй-бүлөсү айтып берди.
3. Жибек эң кичүүсү абдан эрке.
4. Султан Тилектин машыктыруучусу – Болот агай. кийин
5. Ал абдан эрке, зээндүү кыз.
6. Айгерим кесиби мугалим, иштебейт. жана
7. Айгерим иштебейт, баласы кичинекей.
8. Тилек сабактан машыгууга барат.
Колдонулуучу сөздөр: боюнча, жана, бирок, кийин, бирок, менен, жөнүндө, анткени, ошондуктан
![](/assets//testing/img/true.png)
![](/assets//testing/img/false.png)
б) Сөз айкаштарынын котормосун тапкыла
![](/assets//testing/img/false.png)
в) Төмөнкү сүйлөмдөрдү кызматчы сөздөр менен толуктагыла
1. Актандын жеңеси жок, ... байкеси үйлөнө элек.
![](/assets//testing/img/false.png)
2. Актандын чоң атасы бар , ... ал айылда жашайт.
![](/assets//testing/img/false.png)
3. Айгеримдин эже - жездеси бар ... алар Бишкекте турушат.
![](/assets//testing/img/false.png)
4. Актандын быйыл мүчөл жашы, ... аны куттуктаганы туугандары келишет.
![](/assets//testing/img/false.png)
5. Актан менен Тилек бир класста окушат, ... Тилек Султан экөө машыгууга чогуу барышат.
![](/assets//testing/img/false.png)
г) Көп чекиттин ордуна тиешелүү бөлүкчөлөрдү койгула
![](/assets//testing/img/true.png)
![](/assets//testing/img/false.png)
1. Актандын жеңеси жок, ... байкеси үйлөнө элек.
![](/assets//testing/img/true.png)
![](/assets//testing/img/false.png)
2. Актандын чоң атасы бар , ... ал айылда жашайт.
![](/assets//testing/img/true.png)
![](/assets//testing/img/false.png)
3. Айгеримдин эже - жездеси бар ... алар Бишкекте турушат.
![](/assets//testing/img/true.png)
![](/assets//testing/img/false.png)
4. Актандын быйыл мүчөл жашы, ... аны куттуктаганы туугандары келишет.
![](/assets//testing/img/true.png)
![](/assets//testing/img/false.png)
5. Актан менен Тилек бир класста окушат, ... Тилек Султан экөө машыгууга чогуу барышат.
![](/assets//testing/img/true.png)
![](/assets//testing/img/false.png)
1. Султан машыгуудан кечикпейт.
2. Актандын байкеси конокко келбейт .
3. Жибек эжесин сагынды.
4. Тилек машыгууга барат.
5. Актандын чоң атасы неберелеринин туулган күнүн унутпайт.
Колдонулуучу сөздөр: да, эч, такыр, дагы, окшойт
![](/assets//testing/img/true.png)
![](/assets//testing/img/false.png)
д) Көп чекиттин ордуна жандоочторду койгула
1. Актан үй-бүлөсү Тилекке айтып берди
2. Тилектин үй-бүлөсүнө Актандын үй-бүлөсү чоң.
3. Тилек машыгуудан ийримге барат.
4. Алар күн машыгууга чогуу барышат.
5. Актан, Тилек мектепке шашып жөнөштү.
Колдонулуучу сөздөр: сайын, тууралуу, кийин, карай, караганда
![](/assets//testing/img/true.png)
![](/assets//testing/img/false.png)