3. Лексика-грамматикалык материалды өздөштүрүү

Багындыргыч байламталар багыныңкы татаал сүйлөмдөрдүн тутумундагы баш жана багыңкы сүйлөмдөрдү гана байланыштырат.

Багындыргыч байламталар мааниси жагынан үч топко бөлүнөт:

1. Себеп-натыйжалагыч – причинные: себеби, анткени, ошондуктан, ошол себептүү, ошонун натыйжасында.

•                Самат аракетчил, ошодуктан ал сынакты жакшы тапшырды.

2. Шарттуу байламта – условные: эгер, эгерде.

•                Алтынай билим албайт эле, эгерде Дүйшөн агай окууга жөнөтпөсө.

3. Салыштырма байламта – сравнительные: кандай, канча, канчалык.

•                Сен канчалык жашы иштесең, ошончолук эмгегиңдин үзүрүн көрөсүң.

а) Сүйлөмдөрдү багындыргыч байламталар менен толуктагыла.

1. Тоолор мени абдан кызыктырат, _____эгеранткени 2-ошондуктаношондуктан Кыргызстанга келдим.

2. Кыргызстан – тоолуу өлкө, _____эгеранткени 2-ошондуктаношондуктан кен байлыктарга бай.

3. Сары-Челек абдан кооз көл, _____эгеранткени 2-ошондуктаношондуктан ал токойлор менен курчалган.

4. Быйыл да мен Соң-Көлдү көрбөйт элем, _____эгеранткени 2-ошондуктаношондуктан чоң атам келбесе.

Колдонулуучу сөздөр: эгер, анткени , 2-ошондуктан, ошондуктан

б) Экинчи жактагы баяндоочтуу сүйлөмдү тапкыла

1.

2.

3.

4.

в) Сөз тизмектери менен конструкция боюнча сүйлөм түзгүлө

1. _____7 облус бар Кыргызстанда 21 шаар _____7 облус бар Кыргызстанда 21 шаар ,_____7 облус бар Кыргызстанда 21 шаар _____7 облус бар Кыргызстанда 21 шаар .

Колдонулуучу сөздөр: 7 облус , бар , Кыргызстанда , 21 шаар

2

_____аталатБишкекдепФрунзе1991-жылдан баштап _____аталатБишкекдепФрунзе1991-жылдан баштап _____аталатБишкекдепФрунзе1991-жылдан баштап _____аталатБишкекдепФрунзе1991-жылдан баштап _____аталатБишкекдепФрунзе1991-жылдан баштап.

Колдонулуучу сөздөр: аталат, Бишкек, деп, Фрунзе, 1991-жылдан баштап

3

_____1993-жылыреспубликадаулуттуккиргизилгенвалюта–сом _____1993-жылыреспубликадаулуттуккиргизилгенвалюта–сом _____1993-жылыреспубликадаулуттуккиргизилгенвалюта–сом _____1993-жылыреспубликадаулуттуккиргизилгенвалюта–сом _____1993-жылыреспубликадаулуттуккиргизилгенвалюта–сом.

Колдонулуучу сөздөр: 1993-жылы, республикада, улуттук, киргизилген, валюта–сом

г) Кашаадагы сөздөрдү бош орундарга туура жайгаштыргыла

1. Кыргыз Республикасы _____бай Борбордук Азиянын деп аташат системасына Жаңы улуттук демократиялык унитардык түндүк-чыгыш бөлүгүндө жайгашкан.

2. _____бай Борбордук Азиянын деп аташат системасына Жаңы улуттук демократиялык унитардык конститутция боюнча Кыргыз Республикасы эгемендүү, _____бай Борбордук Азиянын деп аташат системасына Жаңы улуттук демократиялык унитардык , _____бай Борбордук Азиянын деп аташат системасына Жаңы улуттук демократиялык унитардык мамлекет.

3. 1993-жылдын 10-майында республикада өзүнүн _____бай Борбордук Азиянын деп аташат системасына Жаңы улуттук демократиялык унитардык валютасы – сом киргизилген.

4. Кыргызстандын дарыялары көбүнчө Сыр-Дарыя _____бай Борбордук Азиянын деп аташат системасына Жаңы улуттук демократиялык унитардык кирип, сууга _____бай Борбордук Азиянын деп аташат системасына Жаңы улуттук демократиялык унитардык .

5. Кыргыз тоолорун Ала-Тоо _____бай Борбордук Азиянын деп аташат системасына Жаңы улуттук демократиялык унитардык .

Колдонулуучу сөздөр: бай , Борбордук Азиянын , деп аташат , системасына , Жаңы , улуттук , демократиялык , унитардык

д) Мааниси жагынан тууралап сүйлөм түзгүлө.