3. Лексика-грамматикалык материалды өздөштүрүү
|
Багындыргыч байламталар багыныңкы татаал сүйлөмдөрдүн тутумундагы баш жана багыңкы сүйлөмдөрдү гана байланыштырат. |
Багындыргыч байламталар мааниси жагынан үч топко бөлүнөт:
1. Себеп-натыйжалагыч – причинные: себеби, анткени, ошондуктан, ошол себептүү, ошонун натыйжасында.
- Самат аракетчил, ошодуктан ал сынакты жакшы тапшырды.
2. Шарттуу байламта – условные: эгер, эгерде.
- Алтынай билим албайт эле, эгерде Дүйшөн агай окууга жөнөтпөсө.
3. Салыштырма байламта – сравнительные: кандай, канча, канчалык.
- Сен канчалык жашы иштесең, ошончолук эмгегиңдин үзүрүн көрөсүң.
а) Сүйлөмдөрдү багындыргыч байламталар менен толуктагыла.
1. Тоолор мени абдан кызыктырат, Кыргызстанга келдим.
2. Кыргызстан – тоолуу өлкө, кен байлыктарга бай.
3. Сары-Челек абдан кооз көл, ал токойлор менен курчалган.
4. Быйыл да мен Соң-Көлдү көрбөйт элем, чоң атам келбесе.
Колдонулуучу сөздөр: 2-ошондуктан, анткени , эгер, ошондуктан
б) Экинчи жактагы баяндоочтуу сүйлөмдү тапкыла
1.
2.
3.
4.
в) Сөз тизмектери менен конструкция боюнча сүйлөм түзгүлө
1. , .
Колдонулуучу сөздөр: Кыргызстанда , 7 облус , 21 шаар , бар
2
.
Колдонулуучу сөздөр: Фрунзе, 1991-жылдан баштап, Бишкек, аталат, деп
3
.
Колдонулуучу сөздөр: киргизилген, валюта–сом, республикада, улуттук, 1993-жылы
г) Кашаадагы сөздөрдү бош орундарга туура жайгаштыргыла
1. Кыргыз Республикасы түндүк-чыгыш бөлүгүндө жайгашкан.
2. конститутция боюнча Кыргыз Республикасы эгемендүү, , мамлекет.
3. 1993-жылдын 10-майында республикада өзүнүн валютасы – сом киргизилген.
4. Кыргызстандын дарыялары көбүнчө Сыр-Дарыя кирип, сууга .
5. Кыргыз тоолорун Ала-Тоо .
Колдонулуучу сөздөр: унитардык , улуттук , Жаңы , системасына , демократиялык , Борбордук Азиянын , деп аташат , бай
д) Мааниси жагынан тууралап сүйлөм түзгүлө.