8. ЛЕКСИКА-ГРАММАТИКАЛЫК МАТЕРИАЛДАРДЫ ӨЗДӨШТҮРҮҮ
Келер чактагы жөнөкөй жана татаал этиштер
Келер чактагы жөнөкөй этиштер |
Келер чактагы татаал этиштер |
Кыргыз тилинде келер чактагы жөнөкөй этиштер, учур чактагыдай эле этишке чакчыл -а (-е, -о, -ө), -й жана жак мүчөлөрдүн улануусу менен жасалат. Мисалы:
|
Келер чактагы татаал этиштер негизги этишке -ганы мүчѳсү жалганып, жат, тур, отур, жүр деген жардамчы этиштердин жардамы менен жасалат.
Мисалы:
|
Жөнөкөй жана татаал этиштердин жакталышын билип алгыла
Жөнөкөй этиштер |
Татаал этиштер |
Мен ырдаймын.
|
Биз ырдаганы жатабыз.
|
а) Жѳнѳкѳй этиштерди татаал этиштерге айландыргыла
иштеймин – иште.
эс аламын – эс ал.
угамын – уг.
сураймын – сура.
уктаймын – ук.
тазалаймын – тазала.
жеймин – же.
Колдонулуучу сөздөр: -та-п калгам, -п бүттүм, -ганы келдим, -п жатам, -уп калдым, -гени жатам, -п койдум
б) Кашаанын ичиндеги этиш сѳздѳрдү жѳнѳкѳй келер чак формасында жазгыла
1. Катя кыргызча жакшы
2. Алмаз англисче мыкты
3. Сен кечинде ?
4. Биз кечинде жаңылыктарды
5. Ал жекшемби күнү тоого
Колдонулуучу сөздөр: сүйлѳйт, сүйлѳйт, эс аласыңбы, барат, угабыз