Кыргызча   Русский


3. ОКУП ТҮШҮНҮҮ


Кыргыз тамак - ашы

      Кыргыз тамак-аштары дандан, (из зерновых культур) эттен жасалат. Булардын баары элдин көчмөн турмушуна (с кочевым образом жизни) байланыштуу болгон. Дасторконго коюлган тамактар ар кандай. Ошолордун ичинен дан (буудай, арпа, таруу, жүгөрү) жогору бааланат (высоко ценится). Анткени дандан нан жасалат. Нан ыйык (священный) деп эсептелинет. Ошондуктан нандын күкүмүн (крошки) жерге таштап,тебелебеш керек.
 



а) Текст боюнча суроолорго жооп бергиле.


1. Кыргыз тамак-аштары эмнеден жасалат?


2. Дан эгиндери кайсылар?


3. Дандан эмне жасалат?


4. Нандын эмнесин жерге таштоого болбойт?




б) ДАН АЗЫКТАРЫН ЖАСАЛГАН ТАМАК - АШТАРДЫ БИЛИП АЛГЫЛА


нан – хлеб

жапкан нан – лепешка, печенная в тандыре

боорсок – боорсоки - национальный хлеб, приготовленный из кусочков  дрожжевого теста, жаренные в большом количестве масла

сүт боорсок – рваницы, вареные в молоке ( тесто не режут, а рвут и бросают в кипящее молоко)

калама – тонкая лепешка, печенная в котле

каттама – сдобные слоенные лепешки

көмөч – лепешка, печенная на раскаленном угле

жупка токоч – пресная тонкая лепешка (хлеб домашнего приготовления вроде лаваша)

токоч – лепешки разной формы

куймак – оладьи

челпек – большая тонкая лепешка, жареная в масле



 

 в) Сөз айкаштарын жекелик жана көптүк санда эсиңерге туткула

Жекелик сан

тамак же кушай еду 
нан ооз тий отведай хлеба
боорсок бышыр испеки боорсоки 
калама катыр приготовь калама 
каттама жаса приготовь каттама 
көмөч нан ал бери лепешку
токоч бер дай лепешку
жупка жаса приготовь жупка
куймак куй сделай блинчики
челпек бышыр испеки челпек

Көптүк сан

тамак жегиле кушайте еду
нан ооз тийгиле отведайте хлеба
боорсок бышыргыла испеките боорсоки
калама катыргыла приготовьте калама
каттама жасагыла приготовьте каттама
көмөч нан алгыла берите лепешку
токоч бергиле дайте лепешку
токоч жасагыла приготовьте хлеб
куймак куйгула сделайте блинчики
челпек бышыргыла испеките челпек

 



г) Которгула